امیرالمؤمنین(علیهالسلام) فرمودند: در گردشها و از پی هم آمدن روزگار برای مردم عبرتها است. غررالحکم، جلد 4، صفحه 409، به نقل از آثارالصادقین، آیتالله احسانبخش.
لازم است... قیامها و تظاهرات مسلمین ایران را در شهرستانهای مختلف با تاریخ و انگیزه آن ثبت نمایند تا مطالب اسلامی و نهضت روحانیت سرمشق جوامع و نسلهای آینده شود. امام خمینی(قدس سره)، صحیفه امام، ج 3، ص 434.
سند زیر گزارشی است از اعتصاب کارکنان بانک مرکزی در سال 1357. علت اعتصاب کارکنان بانک مرکزی اعتراض به وضعیت کشور و کشتار مردم به وسیلهی عوامل رژیم پهلوی عنوان شده است. در بخشی از این سند به نقل از مسئولین بانک مرکزی آمده است: «در شرایط فعلی نمیشود کار کرد، زیرا هم اکنون که ما میخواستیم به اینجا بیاییم دیدیم که جوانان را در خیابان میکشند. 7 نفر را در میدان فردوسی جلوی اداره ما کشتند، اینها جوانان ما را میکشند.»
در سند زیر میبینیم که اساتید دانشگاه «آذرآبادگان» تبریز در حمایت از انقلاب اسلامی و اساتید دانشگاه دست به اعتصاب زدهاند. در بخشی از سند میخوانیم: «[اساتید دانشگاه تبریز] اعلام داشتهاند که تا روز 4 شنبه به مدت 4 روز به تحصن خود ادامه خواهند داد.»
سند پیوست اعلامیهی «جامعهی پزشکی» کرمانشاه در اعتراض به وقایع مشهد را نشان میدهد. در کنار اعتصاب و برپایی تظاهرات که در این اعلامیه بر آن تأکید شده است، مطالب دیگری نیز دیده میشود که نشاندهندهی تعالیِ روحی مردم در آستانهی انقلاب اسلامی میباشد. در قسمتی از سند آمده است: «روز 57/10/4[پزشکان] بیماران شهر را در مطبها به رایگان پذیرفته و درآمد یک روز خود را جهت پیشبرد اهداف مبارزاتی مردم در نظر خواهند گرفت.»
حضرت امام خمینی(ره) در یازدهم آذرماه 1357 (اول محرم 1399ق) از سربازان خواستند که محل خدمت خود را ترک کنند.
«من از سربازان سراسر کشور خواستارم که از سربازخانهها فرار کنند، این وظیفهای است شرعی که در خدمت ستمکار نباید بود. من از پدرها و مادرها و عائله صاحب منصبان تقاضا دارم که آنها را از کمک به شاه خائن و اطاعت از صاحب منصبان خدمتگزار به شاه و اجانب بازدارند و از درجهداران خواستارم که به ملت خود بپیوندند و افتخار خدمت به مسلمین را احراز کنند.» (صحیفه امام، تهران،1389،جلد 5،ص 153)
در لبیک به این پیام حضرت امام خمینی، سربازان بسیاری، سربازخانهها را ترک کردند. اما رفت و آمد این سربازان و احتمال دستگیری و یا فراخواندن دوباره ایشان توسط مقامات نظامی، مسئله را جدیتر و پیچیدهتر میکرد. سند زیر به تشکیل کمیتهای اشاره دارد که برای حل این مشکل تشکیل شده بود. این کمیته، امداد متواریان نام داشت و در بازار تهران تشکیل شده بود. کار این کمیته پناه دادن و مخفی کردن سربازانی بود که محل خدمت خود را ترک کرده بودند. اعضای این کمیته با انقلابیون مسلمان آذربایجان در ارتباط بودند و به ویژه سربازانی را که شهید آیتالله سید محمدعلی قاضی طباطبائی(ره) معرفی کرده بود، میپذیرفتند.
