امیرالمؤمنین(ع) فرمودند: به سبب فرود آمدن در منازل و خانه‌های پیشینیان و بریدن و جداشدن از نزدیکترین برادران خود عبرت گیرید. المعجم المفهرس لالفاظ نهج‌البلاغه از کلام 117-2، به نقل از آثارالصادقین، آیت‌الله احسان‌بخش.

قضایایی که در ایام‌الله رخ داده است، برای تاریخ انسان‌ها در طول تاریخ آموزنده و بیدار کننده است. امام خمینی(قدس سره)، صحیفه امام، ج 16، ص 485.

 

روزشمار اسنادی


حزب توده پس از سرکوب‌های دهه‌ی سی مرکزیت خود را از داخل کشور به خارج منتقل و به تدریج از فضای سیاسی ایران محو گردید. در خارج از کشور این حزب که وابستگی تام و کاملی به شوروی داشت به کانونی برای خیانت و رقابت اعضای آن تبدیل شده بود. سند امروز گزارشی است از ساواک راجع به «پلنوم نهم کمیته‌ی مرکزی حزب توده» در سال 1340. در قسمتی از این سند آمده است: «رادمنش از دوستان خیلی صمیمی غلام یحیی است و عقیده دارد وی شخص وطن‌پرستی است. نظر غلام یحیی این است که آذربایجان ایران جزء آذربایجان شوروی گردد.» متاسفانه در میان بسیاری از اعضای حزب توده افکار تجزیه طلبانه وجود داشته است.



سند زیر گزارش جالبی است از ساواک راجع به جلسه هفتگی روحانیونِ قم در سال 1343. این سند نشان می‌دهد که آیت‌الله سید کاظم شریعتمداری به دلیل مخالفت با مواضع حضرت امام(ره) در بسیاری از این جلسات شرکت نمی‌کرده است. موضوع دیگری که در این سند به آن اشاره شده است آمادگی حضرت امام برای مخالفت با اقدامات ضد فرهنگی رژیم و تصویب لایحه کاپیتولاسیون که در آن مصونیت تمامی آمریکایی‌ها و به نوعی مستعمره بودن ایران می‌باشد، است. در بخشی از سند می‌خوانیم: «احتمال دارد [امام خمینی] در سخنرانی خود راجع به تدریس بانوان در مدارس مردانه و همچنین مصونیت اتباع خارجی از دولت انتقاد کند و مطالب دیگری در این زمینه اظهار کند.»



سند زیر گزارشی است از ساواک راجع به یکی از مراسم ختم شهید آیت‌الله مصطفی خمینی در سال 1356. براساس این سند بسیاری از مردم از طبقات مختلف در این مراسم شرکت کرده و وعاظ و سخنرانان ضمن حمایت از امام و تجلیل از فرزند ایشان، به انتقاد از رژیم پهلوی پرداخته‌اند. در بخشی از سند آمده است: «از ساعت 6 بعد از ظهر روز مذکور به تدریج دستجات مختلف، کسبه، اداری، دانشجو، فرهنگیان، بازاری، طلاب و روحانیون به مسجد آمدند…» در ادامه‌، وقایع پایانی مجلس به این صورت گزارش شده است: «… عده‌ای بیرون مسجد بودند، بقیه هم داخل صحن در خارج مسجد شعار می‌دادند: درود بر خمینی. داخل صحن هم مجدداً شعار دادند (درود بر خمینی)…»



تظاهرات در شهرهای استان لرستان موضوع سند دیگر امروز است. بر اساس این سند اکثر شهرهای استان شاهد تظاهرات پراکنده بوده و اکثر مغازه‌ها و مدارس تعطیل بوده است. در قسمتی از سند می‌خوانیم: «در اکثر خیابان‌های شهر [خرم آباد] با علم و کتل سیاه به تظاهرات ضد ملی پرداخته و با شعارهای اسائه ادب به کد 66* اخلال‌گری می‌نموده[اند]»

* کد 66 اشاره به محمدرضا پهلوی است.



سندهای زیر اوضاع بوشهر در آبان ماه 1357 را روایت کرده‌اند. بنابر این اسناد دانش‌آموزان و دبیران با راه‌انداختن تظاهرات خیابانی و سردادن شعارهای ضد رژیم به ویژه نقش مهمی در تقویت و عمومی کردن مبارزات انقلابی در این استان داشتند. این اسناد آشکارا از ترس  و ناتوانی مأموران انتظامی رژیم در برابر اراده مردم حکایت می‌کند. مردم خواهان تعطیلی دفتر سازمان زنان ایران (تأسیس 1345) و ساختمان ساواک بودند. فعالیت برخی زنان در تشویق تظاهرکنندگان (سند شماره 8443 ﻫ 1 تاریخ 57/8/2) در پخش اعلامیه از دیگر فعالیت‌های جالب در این اسناد است.



سندهای زیر بخشی از فعالیت‌های فرهنگیان (دبیران و دانش‌آموزان) در شهرهای مختلف کشور را بازتاب داده‌اند. با مطالعه این اسناد می‌توان نقش مهم و اساسی فرهنگیان در مبارزات انقلابی مردم ایران به ویژه در سال 1357 را مشاهده کرد. بخشی از اهمیت این مبارزات به جمعیت و تعداد معترضین مربوط می‌شد. این اعتراضات هنگامی که از چهارچوب مدارس فراتر می‌رفت و به شکل راه‌پیمایی‌های گسترده و تظاهرات بروز پیدا می‌کرد، اهمیت بیشتری می‌یافت. این اعتراضات به شکل‌های مختلفی چون اعتصاب و تعطیلی مدارس یا راه‌پیمایی و تظاهرات نمود می‌یافت. سندهای زیر گزارش‌هایی از فعالیت فرهنگیان در استان خوزستان، اصفهان و بوشهر هستند و خواننده را با فعالیت، اهداف و محتوای مبارزات انقلابی بیشتر آشنا می‌کنند.



تقویم تاریخ

کانال‌های اطلاع‌رسانی در پیام‌رسان‌ها

       
@historydocuments
کلیه حقوق این پایگاه برای مرکز بررسی اسناد تاریخی محفوظ است. استفاده از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع است.