امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) فرمودند: در گردش‌ها و از پی هم آمدن روزگار برای مردم عبرت‌ها است. غررالحکم، جلد 4، صفحه 409، به نقل از آثارالصادقین، آیت‌الله احسان‌بخش.

لازم است... قیام‌ها و تظاهرات مسلمین ایران را در شهرستان‌های مختلف با تاریخ و انگیزه آن ثبت نمایند تا مطالب اسلامی و نهضت روحانیت سرمشق جوامع و نسل‌های آینده شود. امام خمینی(قدس سره)، صحیفه امام، ج 3، ص 434.

روزشمار اسنادی


پس از تبعید امام خمینی(ره) در 13 آبان سال 1343 به ترکیه، رژیم که از واکنش مردم و روحانیت به شدت دچار هراس شده بود، می‌کوشید تا از منابر و مجالس روحانیون طرفدار امام جلوگیری کرده و یا آن‌ها را کنترل نماید. در سند زیر که از ساواک استان قزوین برای فرماندهی ژاندارمری قزوین ارسال شده، این نگرانی به خوبی انعکاس یافته است. در بخشی از سند می‌خوانیم: «1- برای تشکیل مجالس (سوگواری، عزاداری، جشن و غیره) باید قبلاً صلاحیت گردانندگان مجالس مزبور و وعاظ در آن مجلس مورد تائید مقامات امنیتی و انتظامی محل قرار گیرد… 4- کلیه پاسگاه‌ها باید در تمام دهات و قصبات و قراء که اینگونه مجالس برپا می‌شود قبلاً آگاهی داشته و پیش‌بینی‌های لازم برای موارد بالا به عمل آورند چنانچه در قریه‌ای آخوندی بدون کسب اجازه به منبر رفته و سخنرانی خارج از مذهبی می‌نماید علاوه بر این که نسبت به بانی مجلس و روضه‌خوان متخلف اقدام قانونی به عمل خواهد آمد مسئولین انتظامی محل نیز از طریق مقامات مربوطه مورد بازخواست قرار خواهند گرفت.»



عباس شاهنده از چهره‌های وابسته به رژیم پهلوی بود که در عرصه‌ی مطبوعات فعالیت می‌کرد. اسناد فراوانی از اقدامات غیر قانونی وی وجود دارد. در سند امروز می‌بینیم که وی چگونه با «رندی» از اعضای حزب ایران نوین پول می‌گرفته است. در بخشی از سند آمده است: «نامبرده بالا [شاهنده] برای انتخاب بعضی از اعضاء حزب ایران نوین جهت شرکت در کنگره این حزب ... پول می‌گیرد و در پاسخ اشخاصی که قبلاً برای شرکت در کنگره انتخاب شده بودند و یاد شده اسم آن‌ها را از لیست حذف کرده است، با ادای سوگند می‌گوید من خیلی مایل بودم شما با ما باشید ولی سازمان امنیت صلاحیت شما را تایید نکرده و با انتخاب شما مخالفت کرده است.»



سند دیگر امروز به تظاهرات مردم در اهواز در سال 1357 اشاره دارد. محل اجتماع مردم در این تظاهرات گورستان شهر اهواز و تعداد تظاهرکنندگان بیش از پنج هزار نفر گزارش شده است.



 عباس شاهنده (متولد 1292) در خرداد 1322 انتشار روزنامه فرمان را آغاز کرد. در سال 1342 روزنامه فرمان به همراه هفتاد نشریه دیگر تعطیل شد. شاهنده در 1344 بار دیگر انتشار فرمان را از سرگرفت. اما در 1353 فرمان جزو 64 نشریه‌ای بود که هویدا به منظور زمینه‌سازی برای تأسیس حزب رستاخیز انتشار آن‌ها را تعطیل کرد. در آذرماه سال 1357، شاهنده بار دیگر توانست انتشار نشریه فرمان را از سربگیرد. سند زیر به انتشار آخرین دوره روزنامه فرمان اشاره دارد. در این گزارش خواسته شده است که انتشار این روزنامه به عباس شاهنده تبریک و در صورت موافقت برای وی دسته گل ارسال شود. سپهبد ناصر مقدم با قبول این پیشنهاد انتشار فرمان را به شاهنده تبریک گفت و برای وی در تنویر افکار عمومی آرزوی موفقیت کرد!
عملکرد و کارنامه شاهنده سال‌های (1340-1357) نیاز به تحلیل و بررسی جامع و عمیق دارد. مرکز بررسی اسناد تاریخی، اسناد مربوط به روزنامه فرمان را در مجموعه مطبوعات عصر پهلوی (کتاب نهم، روزنامه فرمان، تهران، 1384) منتشر کرده است.



تقویم تاریخ

کانال‌های اطلاع‌رسانی در پیام‌رسان‌ها

       
@historydocuments
کلیه حقوق این پایگاه برای مرکز بررسی اسناد تاریخی محفوظ است. استفاده از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع است.