زندگینامه و مبارزات سیاسی شهید حجتالاسلام سیدرضا کامیاب به روایت اسناد ساواک
تاریخ انتشار: 01 ارديبهشت 1404

چکیده
حجتالاسلام سیدرضا کامیاب از جمله شاگردان خاص آیتالله سید علی حسینی خامنهای مقام معظم رهبری در مشهد بود. او که دروس حوزه را از زادگاهش گناباد آغاز کرد، با انتقال به حوزه علمیه مشهد، با جامعه روحانیت این شهر ارتباط گرفت و تحت تأثیر علمای انقلابی مشهد وارد عرصه سیاست و مبارزه شد. از جمله فعالیتهای انقلابی او سفرهای تبلیغیاش به شهرهای کرمان، قزوین، یزد، بجنورد، تربتحیدریه، فریمان، ایراد سخنرانی و تبیین مسائل انقلاب بود. در این پژوهش با روش توصیفی و با تکیه بر اسناد ساواک تلاش شد تا نقش و جایگاه حجتالاسلام کامیاب به عنوان یکی از وعاظ انقلابی مشهد تبیین گردد. یافتههای پژوهش بیانگر آن است که سفرهای تبلیغی او به شهرهای مختلف باعث فراهم آمدن زمینههای قیام مردم آن محل شده و تحولّی انقلابی ایجاد کرده است. نکته پایانی درباره حجتالاسلام کامیاب این است که او از جمله شهدای ترور توسط منافقین کور دل است.
واژگان کلیدی: انقلاب اسلامی، مقام معظم رهبری، حجتالاسلام سیدرضا کامیاب، مبارزه سیاسی، ترور، شهادت
تولّد و تحصیل
حجتالاسلام سیدرضا کامیاب فرزند سیدعلی در مرداد ماه سال1329 ش در روستای نوده میرمحراب[1] از توابع گناباد و در خانوادهای از سلسله سادات متولّد شد. پدرش سیدعلی از جمله عالمان و روحانیون خوشنام منطقه بود که تحصیلات خود را در حوزه علمیه فردوس گذرانده بود. او مورد اعتماد مردم روستا و خانهاش محلی برای حلّ و فصل دعاوی و اختلافات و دیگر امور روزمره مردم آن دیار بود. خانواده او کشاورز و اهل دین و دیانت بودند. اجداد حجتالاسلام کامیاب قبل از سکونت در روستای نوده میرمحراب، در روستای دیگری به نام کلات از همان توابع گناباد سکونت داشتند. علت مهاجرت آنها به روستای نوده این بود که سیدعلی، جدّ پنجم آنها، قطعه زمینی را در روستای نوده وقف برگزاری مجالس عزاداری امام حسین(ع) کرده بود و سیدعلی برای احیای این موقوفه از کلات به روستای نوده میرمحراب مهاجرت کرد.[2] سیدعلی دارای ۴ فرزند پسر به نامهای سیدرضا، سید جمالالدین، سید محمد، سید حسن و دو دختر به نام بیبی کوکب و بیبی زهرا بود.
حجتالاسلام سیدرضا کامیاب از ۱۳ سالگی و در سال 1342ش و بعد از مشورت با حجتالاسلام و المسلمین محمد مدنی از روحانیون محل و با توجه به علاقه وافری که به فراگیری علوم اسلامی داشت، علوم حوزوی را ابتدا در همان حوزه علمیه گناباد شروع کرد. سید محمد کامیاب برادر ایشان در این باره میگوید: «آقای مدنی پس از اینکه با برادرم آشنا شد، به پدرم گفت که ایشان را به مدرسه علمیه میبرد و امکانات لازم را برایش آماده میکند. آقای مدنی، برادرم را به مدرسه علمیه در گناباد که مسئولیت آن برعهده حجتالاسلام و المسلمین غلامرضا نصیری بود، برد و او هم با اراده راسخ شروع به تحصیل و فراگیری علوم حوزوی کرد.»[3]
حجتالاسلام کامیاب مدت 3 سال در مدرسه علمیه گناباد مشغول تحصیل بود. استعداد و علاقه وافری که او در آموختن دروس مقدماتی حوزه از خود نشان داد، حجتالاسلام غلامرضا نصیری مسئول مدرسه علمیه گناباد را ترغیب کرد تا او را برای ادامه تحصیل به حوزه علمیه مشهد بفرستد. در نتیجه وی در سال 1345ش برای ادامه تحصیل به حوزه علمیه مشهد رفت. او ابتدا در مدرسه رضوان، سپس در مدارس عباسقلیخان و مدرسه خیراتخان مشغول تحصیل شد. آیات: محمدتقی ادیب نیشابوری، شیخ ابوالحسن شیرازی، حسنعلی مروارید، علی فلسفی، و آیتالله خامنهای جمعی از اساتید او در حوزه علمیه مشهد بودند. ذکاوت و هوش سرشار او باعث شد تا از اساتید حوزه علمیه مشهد به بهترین وجه و به نحو احسن استفاده کرده و راه رشد و ترقّی را طی نماید. او در بین طلاب به عنوان طلبهای فاضل شناخته میشد. برادرش در این باره میگوید: «اوج فراگیری و رشد علمی شهید کامیاب بین سالهای ۱۳۴۰ تا ۱۳۴۷ بود که در درسها و مدارس متعدّدی برای تحصیل و فراگیری علوم حوزوی فعالیت میکرد. حجتالاسلام کامیاب در مدرسه علمیه آیتالله سید محمدهادی میلانی به علت اینکه از نظم و انضباط خوبی برخوردار بود و طلاب باید به موقع در سر کلاس حاضر میشدند و امتحان میدادند و اساتید خوبی در آنجا به تدریس میپرداختند، شرکت میکرد.»[4]
کمک به زلزلهزدگان کاخک و فردوس و آشنایی با آیتالله خامنهای
در تاریخ 9 شهریور سال ۱۳۴۷ش زلزله وحشتناکی در منطقه کاخک و فردوس اتفاق افتاد که خسارتهای زیادی به بار آورد. جهت کمک به زلزلهزدگان جمعی از مردم منطقه به همراه روحانیون در محل وقوع زلزله حضور یافتند تا به زلزلهزدگان کمک کنند. سیدرضا نیز از جمله طلبههای جوانی بود که بلافاصله خود را به منطقه زلزلهزده رساند و به مدت دو ماه به مردم کمک کرد. در همین جا بود که با آیتالله خامنهای آشنا شد. مقام معظم رهبری درباره چگونگی آشناییاش با حجتالاسلام سیدرضا کامیاب میفرماید: «آشنایی من با شهید کامیاب در سال ۱۳۴۷ بود. زلزله در فردوس گناباد و کاخک رخ داد بود و تلفات و ویرانیهای زیادی به بار آورده بود. من با هیات بزرگی از طلاب و غیرطلاب رفتیم فردوس، از این سه منطقه ما فردوس را انتخاب کردیم و مدّتی آنجا ماندیم که در این مدت طلبهها به این هیات میآمدند و همکاری میکردند. شهید کامیاب از طلابی بود که من اولین بار در فردوس با او آشنا شدم، البته آشنایی خیلی سطحی و بدون یک معرفت حساب شده بین من و ایشان، همین قدر از نظر چهره ایشان را در آنجا دیدم.»[5] از سال 47 به بعد ارتباط شهید کامیاب و مقام معظم رهبری بیشتر شد. این ارتباط باعث شد که آیتالله خامنهای خطبه عقد شهید کامیاب را خواند. همسر وی از بستگانش و ساکن فریمان، زادگاه شهید آیتالله مرتضی مطهری بود. حجتالاسلام سیدرضا کامیاب به واسطه همسرش که اهل فریمان- زادگاه شهید مرتضی مطهری- بود، به این شهر سفر و با افکار علمی و سیاسی ایشان آشنا شد. وی علاقه وافری به افکار و عقاید شهید مطهری و کتابها و آثار او داشت. هرگاه شهید مطهری به فریمان یا مشهد میآمدند با او ملاقات و گفتگو میکرد و از محضر ایشان استفاده علمی میبرد. فضای سیاسی حاکم فریمان باعث شد تا حجتالاسلام کامیاب تصمیم بگیرد تحوّلی در این منطقه ایجاد کند، و موفّق شد با کمک مؤسّس حوزه علمیه آن شهر به فعالیتهای حوزه علمیه سر و سامان بدهد.[6]
بعد از بازگشت روحانیون از کمک به زلزلهزدگان فردوس، حجتالاسلام سیدرضا کامیاب و حجتالاسلام محمدباقر فرزانه از آیتالله خامنهای خواستند که درس تفسیری را برای آنها شروع کند. شرکت آنها در این درس باعث آشنایی بیشتر وی با افکار سیاسی مقام معظم رهبری شد. درس تفسیر حدود دو سال طول کشید، فروردین سال 1350ش بود که اخبار تشکیل جلسات تفسیر به گوش ساواک رسید و دستور داد تا توسط مأمورین نفوذی گزارشهای دقیقتری ارسال گردد.[7] ساواک پس از بررسیهای خود جلسات را تعطیل کرد. بعد از تعطیلی درس تفسیر از سوی ساواک، آنها در جلساتی که در شبهای جمعه برگزار میشد پای صحبتهای آیتالله خامنهای مینشستند. جلساتی که شاگردان را با مبارزه سیاسی بیشتر آشنا کرد.
شاگرد درسِ آیتالله خامنهای
همان طور که گفته شد؛ حجتالاسلام کامیاب در سال 1347 با آیتالله سیدعلی خامنهای آشنا شد. او در دوران تحصیل در حوزه علمیه مشهد با تعدادی از طلبههای فاضل از جمله حجج اسلام محمدباقر فرزانه، غلامرضا اسدی، ملازاده، حسین غزالی، علیدوست، سید مصباح عاملی، صادقی، حسن هاشمیگنابادی و علی عجم آشنا شد. آنها همگی شاگرد درس تفسیر آیتالله خامنهای بودند، از این بین، حجج اسلام محسن دعاگو و علی اصغر صادقی کاشمری در مدرسه نواب، غلامرضا اسدی و حجتالاسلام سیدرضا کامیاب در مدرسه خیراتخان، طلبهای به نام نامدار در مدرسه حاج حسن و سید مصباح عاملی، علی عجم و حسن هاشمی گنابادی در مدرسه میرزا جعفر مشغول تحصیل بودند. هر چند جلسات درس بعد از مدتی از سوی ساواک تعطیل شد، اما این توقف چندان طول نکشید، این بار آنها روزهای جمعهی هر هفته، رأس ساعت 13 در منزل آیتالله خامنهای واقع در محله سرشور مشهد دور هم جمع میشدند. غیر از این جلسه، آیتالله خامنهای جلسه تفسیری هم در مسجد امام حسن(ع) واقع در پُل فردوس داشت که برخی از طلبهها در آن شرکت میکردند.[8] البته در سالهای بعد محل برگزاری جلسات به علت مزاحمتهایی که گهگاه از سوی حکومت اعمال میشد تغییر کرد.
ورود به میدان سیاست و مبارزه
شاگردی وی نزد آیتالله خامنهای، بر روحیه و افعال سیاسی او تاثیر بسیار زیادی گذاشت. بیشتر شاگردان و طلبههایی که در جلسات درس آیتالله خامنهای حضور داشتند بعدها در زمرهی افرادی سیاسی و انقلابی مشهد قرار گرفتند. آشنایی حجتالاسلام کامیاب با ایشان تحوّلی اساسی در او به وجود آورد و افکار سیاسی و اجتماعی وی را شکل داد. همچنان که همراهیاش با دو تن از روحانیون مبارز مشهد از جمله؛ شهید حجتالاسلام سید عبدالکریم هاشمینژاد و آیتالله عباس واعظ طبسی- که محور حرکتهای مبارزاتی سیاسی را در قبل از انقلاب در خراسان و به ویژه در مشهد برعهده داشتند- باعث شد که او وارد عرصه مبارزه سیاسی با حکومت گردد. در یکی از گزارشهای ساواک، حجتالاسلام سیدرضا کامیاب این طور معرفی شد: «شیخ رضا کامیاب از طرفداران خمینی است.»[9]
اولین واکنش سیاسی از او که در منابع موجود درج شده در جریان برپایی جشنهای 2500 شاهنشاهی است. حکومت بـا کمک فکری برخی از روشـنفکران درباری، از سـال 1337 در تدارک برگـزاری
جشــنهـای 2500 ساله شاهنشاهی برآمد. بعد از برنامهریزیهایی که در این باره انجام شد، سرانـجام در 20مـهرماه سـال 1350، با حضور نماینـدگان 69 کشـور، شامل 20 پادشاه، 5 ملکه، 21 شـاهزاده، 16 رئــیس جــمهور، 3 نخستوزیر، 4 مـعاون رئیس جمهور و 2 وزیر امـور خارجـه و 500 میهمـان داخــلی و خارجـی بـرگزار شد.[10]
این جشن که برای برپایی آن حدود 14 سال تدارک دیـده شـده بـود، از همان ابتـدا مـورد مخالفـت مجامع مختلف سیاسی و فرهنگی و به خصوص حوزههای علمیه قرار گرفت. اعلامیهای با امضای حوزه علمیه خراسان، خطاب به ملـت مسـلمان ایران تهیه و توزیع شد که برپایی جشنها را مخالف اسلام و قرآن بیان کرد.[11] حجتالاسلام سیدرضا کامیاب از جمله روحانیونی بود که در جریان این حادثه با ایراد سخنرانیهای روشنگرانه سعی کرد موضوع را برای مردم تبیین کند. وی در جریان مقابله با جشنهای 2500 شاهنشاهی و فعالیتهای سیاسی که داشت از سوی ساواک تحت تعقیب قرار گرفت.
مخالفتهایی که روحانیت و نیروهای انقلابی با برپایی این مراسم داشتند،[12] موجب گردید تا در نامهای به ریاست شهربانی خراسان چنین نوشته شود: «برابر اطلاع، روحانیون ناراحت و عناصر افراطی مذهبی در نظر دارنـد از هـم اکنـون اقداماتی را در جهت مخالفت با برگزاری جشنهای 2500 ساله شاهنشـاهی معمـول دارند و به همین منظور پیکهایی از عراق به ایران اعزام شده تا با تماس با روحانیون تصمیماتی در این زمینه اتخاذ نمایند. خواهشمند است دستور فرمایند در این زمینه پیشبینیهای لازم معمول و نسبت به شناسایی عناصر افراطی و افراد مشکوکی کـه امکان دارد با روحانیون مخالف دولت تماس حاصل نمایند، شناسایی و جهت کنتـرل روحانیون مخالف مراقبتهای لازم معمول، نتیجه را به این ساواک اعلام دارند.»[13] ساواک مشـهد هم در نامـهای بـه فرمانـدهی ناحیـه ژانـدارمری خراسان دستور داد که مراقبتهای لازم در این زمینه انجام شود.[14] ساواک پروژه بازداشت روحانیان فعال و مبارز را دنبال کرد. حجتالاسلام سید عباس موسوی قوچانی، آیتالله واعظ طبسی و آیتالله خامنهای از جمله دستگیرشدگان در این قضیه بودند.[15]
حجتالاسلام سیدرضا کامیاب در تاریخ 22 آذرماه 1352ش و به مناسبت وفات امام جعفر صادق(ع) در مسجد چهارباغ مشهد سخنرانی کرد. محور سخنان او استقامت در راه دین بود. او در فحوای کلامش اشاره کرد که جنگ حق و باطل از ابتدای خلقت و تا روز قیامت ادامه دارد. او با استناد به جمله «کل ارض کربلا کل یوم عاشورا» چنین استدلال کرد که جریان مبارزه با طواغیت زمان همواره در طول تاریخ ادامه پیدا کرد. سخنان مسالهدار او از سوی اداره امنیت خراسان مورد انتقاد شدید قرار گرفت. ساواک با احضار ایشان تذکّر داد که چنانچه در آینده خلاف مصالح کشور مطالب تحریکآمیزی بیان کند، او را از منطقه خراسان تبعید خواهد کرد.[16] او علاوه بر سخنرانی و منبر رفتن، به جای آیتالله خامنهای، امام جماعت مسجد امام حسن مجتبی(ع) شده بود. استادش قرار بود ظهرها را در مسجد تازه تأسیس کرامت اقامه نماز کند.[17] در بین سالهای 1352 تا 1354ش، او و جمعی از دوستانش همچنان در جلسات تفسیر در مدرسه میرزا جعفر شرکت داشتند. در این جلسات حجج اسلام حسین عمادی، محمدباقر داودی، شهید سیدعباس موسوی قوچانی و محمدباقر فرزانه شرکت میکردند.[18]
مبارزه در شمال کشور
از جمله مبارزات سیاسی حجتالاسلام سیدرضا کامیاب طی این سالها، سفرهای تبلیغی او با هدف روشن کردن اذهان عمومی و افشای جنایات حکومت پهلوی بود. در این راستا وی سفرهای تبلیغی را به مناطق شمالی کشور داشت. از جمله سخنرانی ایشان علیه حکومت در گنبد باعث شد که نیروهای امنیتی او را دستگیر کنند و در پی آن مردم منطقه به خیابانها ریختند و دست به اعتراض زدند برادرش سیدمحمد کامیاب این حادثه را چنین روایت کرده است: «ایشان در ادامه سخنرانیهایشان در شمال در شهری به نام علیآباد کتول، شهری بین گرگان و آزادشهر سخنرانی میکنند که تحت تعقیب قرار میگیرند. [همچنین] شبی که ایشان در گنبد سخنرانی میکردند، مأمورین امنیتی به مسجد حملهور میشوند...به کمک تعدادی از دوستانی که خود نقل میکنند، مانند آقای نوروزی و عاشوری و سید محمود حسینی که از بستگان ما هستند، لباسهای ایشان تعویض میشود و برقهای مسجد را خاموش میکنند. این گونه او توانست از دست مأمورین امنیتی فرار کرده و خود را ابتدا به گالیکش و سپس به آزادشهر برساند.»[19] وی در مسجد آزادشهر یاد و نام امام خمینی(ره) را گرامی داشت و مردم هم برای سلامتی ایشان صلوات فرستادند. حضور وی در این شهر باعث شد که نام شهر از شاهپسند به آزادشهر تغییر کند.
او بعد از سخنرانی در برخی از شهرهای شمالی کشور، دوباره به مشهد بازگشت، در 8 آذرماه 1356 که مصادف با چهلمین روز وفات حاج سید مصطفی خمینی بود، در مشهد جلسه ترحیمی در مسجد ملاهاشم، واقع در خیابان نادری برگزار شد. برپاکنندگان جلسه مثل همیشه تعدادی معدودی از نیروهای انقلابی مشهد بودند که در منزل آیتالله عباس واعظ طبسی چنین تصمیمی گرفتند. سخنران جلسه حجتالاسلام سیدرضا کامیاب بود. نکته ظریفی که وجود دارد این است که با وجود حضور افراد شاخصی چون حجج اسلام سید عبدالکریم هاشمینژاد، محمدرضا محامی و آیتالله خامنهای... او برای سخنرانی در این روز و این مناسبت مهّم انتخاب شد.[20]
مبارزه در کرمان
حجتالاسلام کامیاب برای اولین بار در تاریخ پنجم دی ماه سال 1356ش به کرمان مسافرت کرد. او به مدت ده شب در مسجد ولیعصر(عج) واقع در خیابان 21 آذر منبر رفت. در این جلسه که جمعی از علما و اهالی شهرستان حضور داشتند، وی درباره موضوع اقتصاد و اسلام، حکومت در اسلام و نهضت امام حسین(ع) سخن گفت. برداشت کلّی مامور ساواک که به طور مخفیانه در جلسات شرکت داشت این بود که محتوای سخنان کامیاب تحریکآمیز است. او در تاریخ 15 /10 /1356 به مشهد بازگشت.[21]
مبارزه در قزوین
حجتالاسلام سیدرضا کامیاب برای ده شب از تاریخ 21 /10 /1356 برای حضور در مراسم روضهخوانی و سخنرانی دینی در مسجد سیدعلی در قزوین دعوت شد. موضوع سخنان او در روز پنجشنبه و دومین شب، حوادث روز نوزدهم دی ماه قم بود. او در بخشی از سخنانش گفت: «مشروطیت ایران با خون عدّهای از علماء و روحانیون به ثمر رسید و ضمن شرح مبسوطی در این زمینه از وضع آزادی بیان و قلم ایراد و اظهاراتی نمود و سپس گفت شما میدانید در حال حاضر عدّهای از علماء و روحانیون در تبعید و زندان هستند مثل آن بزرگوار منتظری، طالقانی، تهرانی و غیره که هر بار با عنوان نمودن نام آنان عدّهای از حاضرین در مسجد با صدای بلند صلوات میفرستادند. گوینده سپس اظهار داشت چرا باید در روز 17 دیماه در روزنامه اطلاعات چنان مقالهای راجع به سرخ و سیاه و روحانیت نوشته شود و روحانیت را مارکسیسم بنامد؟! چرا روزنامهها باید دروغپردازی کنند؟! گوینده سپس اضافه نمود: ای مردم قزوین، آقایان علما امروز به این جهت به نماز جماعت نرفتند تا با علما و افرادی که در تظاهرات اخیر قم کشته شدهاند همدردی نمایند. چرا روزنامهها دروغپردازی میکنند و تعداد کشتهشدگان قم را 5 نفر قلمداد کردهاند.»[22] گزارش فوق توسط انصاری رئیس ساواک قزوین برای مدیریت اداره کل سوم ساواک ارسال شد.[23] بعد از افشاگریهای او بود که بازار و کسبه قزوین مغازههای خود را تعطیل و در مساجد گرد هم آمدند.
با این که نام او همچنان در لیست سیاه ساواک قرار داشت، اما به زادگاهش مشهد بازگشت. او حالا در زمره جامعه روحانیت مبارز خراسان قرار داشت. جامعه روحانیت مبارز خراسان در مواقع حسّاس با صدور اطلاعیههایی، نحوه مواجهه با حکومت را بیان میکرد. برخی معتقدند اعلام موجودیت جامعه روحانیت، با اطلاعیهی تحریم نوروز 1357ش بوده است. سران این تشکّل مذهبی- سیاسی در ابتدای کار عبارت بودند از حجج اسلام سیدعبدالکریم هاشمینژاد، عباس واعظ طبسی و محمدرضا محامی. پس از مهرماه 1357ش، افراد دیگری نیز از جمله آیتالله خامنهای، حجتالاسلام سیدرضا کامیاب و دیگران به آن افزوده شدند. حجتالاسلام حسین غزالی درباره تشکیل هسته اولیه روحانیت مبارز خراسان میگوید: «جمع روحانیت مبارز جمعی بودند که شخص رهبری آیتالله خامنهای انتخاب کرده بودند و در طول مبارزات ایجاد شده و شکل گرفته بود. این جمع، جمع مؤثّری در حرکت انقلابی در حوزه علمیه مشهد بود و در کلّ مشهد و استان خراسان تأثیر گذاشت... کامیاب یکی از چهرههای بسیار برجسته جمع روحانیت مبارز مشهد بود. این جلسات در منزل افراد برگزار میشد.»[24] از جمله مزایای این تشکیلات «انتشار نامههای سرگشاده خطاب به آیات و مراجع عظام، یکی از شیوههای روشنگر این جریان مبارز بود. یکی از فواید ثبت اسامی روحانیون مبارز، ایجاد مرزبندی مشخص در قبال اوضاع سیاسی روز بوده است. ضمناً از طریق این اعلامیهها، مراسم دینی، تظاهرات، عزای عمومی و اعتصابها هماهنگ میگردید و جالبتر آن که تحلیل همگون و هماهنگ، که به وحدت مبارزه منجر میشد، در میان قشرهای مختلف رواج مییافت و پذیرفته میشد. به طور کلّی، در سالهای 1356و 1357ش، هدایت تظاهرات و راهپیماییها، اعتصابات و کلیهی مبارزات علنی مردمی - تا حدّ زیادی - به وسیلهی همین تشکیلات صورت میگرفت. تشکّل روحانیت مبارز خراسان، همسو با تشکیلات مرکزی آن در تهران سبب شد که رهبری متمرکز و قدرتمند روحانیت در ظلِّ زعامت امام خمینی(ره) تمام عرصههای مبارزه علیه رژیم را پوشش دهد و گسترش حیرتانگیزی در سراسر کشور بیابد.»[25]
سفر مجدّد به کرمان
حجتالاسلام کامیاب در شهریور ماه 1357 بار دیگر برای ایراد سخنرانی به کرمان رفت. طبق اسناد ساواک، او به دعوت حسین شکیبی که نمایندگی لوازم خانگی داشت به این شهر دعوت شده بود.[26] او در 8 شهریور مطابق با بیستم ماه رمضان در مسجد جامع کرمان با مستمسک قرار دادن تغییر سریع کابینه جمشید آموزگار و روی کار آمدن دولت جعفر شریف امامی، چاره و راهکار حلّ مساله را روی کار آمدن حکومت اسلامی و نه تغییر کابینهها عنوان کرد. ایشان اکتفا کردن حکومت را به تغییر دولت ناکافی دانست و با صراحت اعلام کرد که حکومت باید کنارهگیری کند و امور کشور به دست مجریان واقعی اسلام سپرده شود. ایشان در بخش دیگری از سخنانش با یادآوری آنچه در جریان انقلاب مشروطه اتفاق افتاده بود بیان کرد که چون مشروطهخواهان تجربه کافی نداشتند فریب وعدههای پوشالی و بیاساس را خوردند، اما در حال حاضر این چنین نخواهد بود و دیگر مردم اسیر وعدههای پوچ و تهی دولتها نخواهند شد. در این جلسه تعدادی از علما و افراد انقلابی کرمان هم حضور داشتند. آیتالله سیدیحیی جعفری و حجج اسلام سیدعباس حسینی، محمدرضا محدّث، عباس فقیه، علی ایرانمنش از جمله این افراد بودند.[27]
روز نهم شهریور مصادف با چهلمین روز بزرگداشت شهدای شهرهای اصفهان، رفسنجان، شیراز و یزد بود. به این واسطه بعد از برنامهریزیهایی که در کرمان انجام شد قرار شد در این روز مراسمی بزرگداشتی برای این شهداء در مسجد جامع برگزار گردد. قبل از این اعلامیهای درباره برگزاری مراسم در سطح شهر کرمان توزیع شد که شهید سیدرضا کامیاب در تهیه و توزیع آن نقش داشت. طبق گزارش ساواک در این مراسم حدود 6000 نفر تجمّع کردند. سخنران جلسه آیتالله سید یحیی جعفری بود. نامبرده روی منبر از تغییرات تدریجی و اصلاحی دولت جعفر شریف امامی انتقاد کرد. ایشان بستن چند قمارخانه و مشروب فروشی در کشور را چاره اصلاح کشور ندانست و انجام این نوع کارها را نمایشی و جهت فریب مردم تعبیر کرد. در پایان قطعنامه قرائت جمعیت با جمله (صحیح است) مفاد آن را تایید کردند. سپس جمعیت حاضر در حالی که 300 زن چادری هم در بین آنها بودند از درب خروجی مسجد به سمت بازار خارج و به طرف میدان مشتاقیه راهپیمایی کردند. در صف اول جمعی از علمای کرمان از جمله حجج اسلام شیخ علیاصغر صالحی کرمانی، سید احمد فخر مهدوی، سیدحسین موحدی، سیدیحیی جعفری، سیدابوتراب ثمره هاشمی، سیدحسین ثمره هاشمی، سیدجواد نیشابوری حضور داشتند. «در دست تعدادی زیادی از این افراد که در راهپیمائی شرکت داشتند پلاکاردهایی بود که روی آن جملاتی از قبیل آزادی، استقلال، درود بر خمینی، ما خواهان حکومت اسلامی هستیم، ما زنان کرمانی به ندای آزادی پاسخ میگوئیم، چهلمین روز درگذشت کافی را گرامی میداریم با خود حمل و شعارهائی به طرفداری از خمینی و ما خواهان حکومت اسلامی هستیم» سر میدادند.[28] جمعیت بعد از دور زدن میدان مشتاقیه، دوباره از خیابان شاهپور به سمت مسجد برگشتند و وارد مسجد شدند. همزمان با برپایی این مراسم، در رفسنجان هم مراسمی مشابه برگزار شد.
روز بعد(نهم شهریور 1357) ساواک کرمان گزارش داد که حجتالاسلام کامیاب در روز 21 ماه مبارک رمضان 1398ق مطابق با 4 /6 /1357 در مسجد جامع کرمان منبر رفته است. ایشان با اشاره به درج مقاله اهانتآمیز موسوم به «رشیدی مطلق» در روزنامه اطلاعات، توهین و اهانت به مراجع و علما را با استناد به ماده 17 و 18 قانون اساسی محکوم و یادآوری کرد که طبق مواد قانونی مندرج، اهانت به مرجع شیعه دو الی سه سال محکومیت را در پی دارد، اما با این وجود حکومت بدون توجه به این موضوع، در نشریات و مجلات این کار را انجام و البته عاقبت آن را هم مشاهده خواهد کرد. از دیگر محورهای سخنان حجتالاسلام کامیاب در این جلسه، ایجاد تلنگر به نیروهای ارتش، شهربانی و ژاندارمری و مقابله مسلّحانه آنها با مردم بیدفاع بود. ایشان با برادر خطاب کردن نیروهای نظامی و اینکه مردم معترض هم برادران و خواهران آنها هستند؛[29] از آنها تقاضا کرد که مراقب اعمال و رفتارشان باشند.
مجموع فعالیتهای حجتالاسلام کامیاب در کرمان را میتوان ذیل گفتمان انقلاب و نهضت امام خمینی(ره) تحلیل و توصیف کرد. او با حضور کوتاه مدتش در این شهر تحولّی اساسی ایجاد کرد. سخنان وی در جمع مردم کرمان در ایجاد اعتراضات مردمی آن خطّه بسیار تاثیرگذار بود. به طوری که بعد از پایان سخنرانی او، جمعیتی که در مسجد گرد هم آمده بودند وارد خیابانها شده و در حمایت از امام خمینی(ره) و علیه حکومت شعار دادند.[30] او با سخنان خود شهر را به کانون هیجان و مبارزه تبدیل کرد. ایشان در جمع هزاران نفر از مردم کرمان که در مسجد جامع گرد هم آمده بودند، برای آنها سخنرانی کرد. ساواک کرمان که از کثرت جمعیت دچار رعب و وحشت شده بود، درهای مسجد را بست و مسجد را به آتش کشید و سپس به سوی مردم تیراندازی کرد. در این حین مردم با شعارهای «مرگ بر شاه»، «درود بر خمینی» و «مسجد کرمان را، کتاب قرآن را، شاه به آتش کشید.» سرمیدادند.[31] اسناد ساواک هم بیانگر نقش بیبدیل او در کرمان است. حجتالاسلام کامیاب در کرمان تنها به وعظ و خطابه اکتفا نکرد، بلکه او در راهبری تظاهرات و راهپیماییها هم موثّر بود و همکاری بسیار خوبی با آیتالله علیاصغر صالحی کرمانی داشت.[32] طبق یکی از اسناد ساواک کرمان درباره فعالیتهای سیاسی او در موضوع تبعیدشدگان از کرمان و تجمعی که قرار بود از سوی خانواده و بستگان آنها در مقابل دادگستری انجام گیرد، ساواک کرمان هشدار داد: با توجه به عملکرد حجتالاسلام سیدرضا کامیاب در روزهای حضورش در کرمان، احتمال خرابکاری از سوی وی را دور از انتظار نیست. این اظهار نظر توسط دیگر لایههای ساواک هم مورد تایید قرار گرفت.[33] اذعان به ایجاد تحوّل در انقلاب مردم کرمان بعد از حضور حجتالاسلام کامیاب در این شهر، از سوی افراد انقلابی دیگر شهرهای استان کرمان هم مورد تایید قرار گرفته است. محمدعلی انصاری از افراد انقلابی شهرستان رفسنجان در گفتگویی تلفنی که با آیتالله شیخ محمد صدوقی داشت همین مساله را عنوان کرد.[34]
تحلیلی هم که دایره اطلاعات شهربانی استان کرمان برای ریاست سازمان اطلاعات و امنیت آن استان ارسال کرد تحلیل بسیار جامعی است. طبق این گزارش، اغتشاشات اخیر که از ابتدای ماه رمضان شروع و مطابق روزهای هجدهم تا بیستم شهریور به اوج رسید در اثر اقدامات غیرقانونی 13 نفر از افراد دانسته شده بود. سومین فرد در لیست، حجتالاسلام سیدرضا کامیاب بود و درباره او چنین آمده بود: «هر سه نفر[35] از وعاظ افراطی و طرفدار خمینی بوده که در کلیه منابر خود مردم را تحریک نموده و طرح برنامههای پیادهروی و تظاهرات خیابانی که در کرمان انجام گردیده به وسیله 3 واعظ بالا به خصوص سیدرضا کامیاب انجام گردیده است.»[36] در ادامه هم درباره فعالیتهای آنها چنین توضیح داده شده بود: «سیزده نفر فوق در کلیه مجالس برگزار شده در مساجد و دادن شعار و تظاهرات شرکت داشته و در مورد تشویق سایرین به شرکت در اجتماعات غیرقانونی و توزیع و پخش اعلامیه محرک اصلی بودهاند.»[37] سرهنگ خانمراد، رئیس وقت شهربانی کرمان در پایان این گزارش درخواست کرد که؛ «خواهشمند است؛ دستور فرمائید در مورد اشخاص نامبرده بالا که مسلماً در هر موقع مناسب بر علیه رژیم و دولت و مصالح مملکتی اقدام خواهند نمود به هر نحو که مقتضی باشد اقدام و تصمیم قانونی اتخاذ گردد.»[38]
اوج گیری مبارزه در سال 1357ش
با بازگشت آیتالله سید حسن طباطبایی قمی از تبعیدگاه کرج به مشهد، خانه او چون گذشته در زمرهی پایگاههای فعال انقلاب قرار گرفت و همه روزه اقشار مختلفی از مردم مشهد در بیت او تجمع میکردند تا به سخنرانی وعاظ گوش فرادهند. از جمله وعاظی که در بیت او منبر میرفت حجتالاسلام سیدرضا کامیاب بود. در تاریخ 23 /6 /1357 و در همان روزهای اوّلی که آیتالله قمی از تبعید برگشته بودند، شهید کامیاب منبر رفت. محور سخنان او درباره کسب آمادگی برای مبارزه با حکومت بود، مأمور ساوک در این باره نوشت: سخنران با تهییج مردم علیه دولت چنین اظهار داشته که؛ «برادران مسلمان، هر چه بیشتر و زودتر خودتان را برای مبارزه آماده کنید و خطاب به قمی گفته شما 13سال مانند جدّتان در تبعید بودهاید، همه ما تحت رهبری آیتالله خمینی باید این نهضت را دنبال کنیم و پیروزی ما که همان برقراری حکومت اسلام است، نزدیک است.»[39]
در مهرماه 1357 و بعد از مهاجرت امام خمینی(ره) از عراق به پاریس، جمعی از طلبههای جوان و انقلابی مشهد، با ارسال نامهای به محضر ایشان، ابراز امیدواری کردند که این هجرت تاریخی سرآغاز «هجرتهاى بعدى بوده و فصلى تازه در حرکت اسلامى مردم مسلمان ایران باز نموده باشد.»[40] از جمله امضاءکنندگان نامه، حجتالاسلام سیدرضا کامیاب بود.[41] اینک او به همراه استادش(آیتالله خامنهای) در جلسات سیاسی سخنرانی میکرد. به عنوان نمونه وی در تاریخ 9 /8 /1357 در بین جمعیتی که در باشگاه دانشگاه مشهد جمع شده بودند سخنرانی کرد.[42] نام شهید کامیاب در تاریخ 15 /8 /1357 در اغلب لیستهای ساواک و با عناوین «محرّکین استان خراسان»[43] و تحریککنندگان قید شده بود. [44] در لیستی هم که ساواک از روحانیون و وعاظی که «محرّک اغتشاشات شهرستان مشهد» بودند تهیه کرد، روحانیت به چند دسته مرجع تقلید، روحانی، روحانی و مدرس، واعظ و طلبه تقسیم شده بودند. طبق لیست مذکور، نام حجتالاسلام کامیاب در ذیل دستهی «واعظ» دستهبندی شده بود.[45]
در هفتم آذرماه 1357 احمد شیخان رئیس ساواک خراسان، به اداره کل سوم ساواک پیشنهاد داد در صورتی که قرار است روحانیون مخالف حکومت در مشهد بازداشت گردند، افرادی چون آیتالله واعظ طبسی و حجتالاسلام سید عبدالکریم هاشمینژاد چون با سایر روحانیون و طبقه دانشگاهی همبستگی دارند، دستگیریشان باعث اعتراض و اعتصاب گروههای مختلف مردم خواهد شد. بنابر این با توجه به تجربه قبلی که اداره ساواک خراسان دارد توصیه میشود که «گروه 12 نفری افراد مشروحه زیر و تعدادی از دانشگاهیان و چند نفر از بازاریان با هم باید دستگیر گردند.» اسامی 12 نفر شامل: حجج اسلام سیدعبدالکریم هاشمینژاد، عباس واعظ طبسی، شیخ علی مراد خانی ارنگهای، حسین آزاد صفائی، حسین عمادی، سیدحسین موسوی جهانآبادی، مجتبی شمس، سیدرضا کامیاب، فریدون صالحی معروف به ژولیده کارمند دادگستری، سیدعباس موسوی قوچانی، جواد حافظی و سیدکاظم اخوان مرعشی بودند.[46]
گزارش ساواک خراسان دارای نکات بسیار مهّم و قابل توجهی بود. اول آن که نشاندهنده ارتباط خوب و وثیق بین روحانیون انقلابی مشهد با تمام اقشار مختلف مردم بود. حجج اسلام عباس واعظ طبسی و هاشمینژاد به عنوان محور علمای انقلابی مشهد در این مدت توانسته بودند ارتباط خوبی با دانشگاهیان و بازاریان و کسبه برقرار کنند. دوم این که ساواک مشهد تجربه تلخی از بازداشت علما و وعاظ انقلابی داشت. حداقل در یک مورد که دکتر روحانی و فردی به نام رضوانی را بازداشت کرده بود، در اثر فشار گروههای مرجع مجبور شده بود آنها را آزاد کند. نکته سومی که میتوان از گزارش برداشت کرد این بود که تمهیدات ساواک خراسان بسیار نسنجیده بود چرا که فکر میکرد اگر تعداد بازداشتشدگان از هر قشر زیاد باشد، دیگر اعتصاب و اعتراضی صورت نخواهد گرفت و وضعیت به روال عادی خودش بازخواهد گشت. در هر حال توصیههای ساواک خراسان مورد قبول واقع شد. روز 15 آذرماه طبق جلسهای که در معاونت ساواک تشکیل گردید و نمایندگانی از سوی فرمانداری نظامی و شهربانی هم حضور داشتند، مقرر گردید دوازده نفر که از آنها نام برده شد و همچنین دو نفر دیگر از جمله محمد عبداللهیان و کاظم سادات مادرشاهی بازداشت شوند.[47]
در 23 آذرماه 1357 و بعد از حمله نیروهای حکومت به بیمارستان شهرضای مشهد، که به مجروح شدن تعدادی از بیماران انجامید، روحانیت انقلابی مشهد، جهت ابراز همدردی با کسانی که در این حادثه تلخ آسیب دیده بودند و از سوی اعتراض به اقدامات رژیم در بیمارستان دست به تحصن زدند.[48] این تحصن چند روز به طول انجامید. در تمام این مدت تعداد زیادی از مردم، روزها و شبها را در بیمارستان به نگهبانى و حضور در مجالس سخنرانى مىگذراندند. نماز جماعت در بیمارستان به امامت حاج شیخ ابوالحسن شیرازى اقامه مىشد. حجتالاسلام سیدرضا کامیاب هم به همراه دیگر علمای مشهد در بین متحصنین حضور داشت.
در تمام این مدت و تا وقوع پیروزی انقلاب برخی از راهپیمایىها به مقصد بیمارستان انجام میشد. در روز دوم دی ماه، شهر مشهد شاهد دو نوبت راهپیمایی و تظاهرات گسترده در صبح و عصر بود. در راهپیمایی صبح، اقشار مختلف مردم، بازاریان، دانشگاهیان و فرهنگیان با حضور خود در خیابانها به همراه روحانیت مبارز و دیگر انقلابیون، از اعتصابکنندگان شرکت نفت حمایت کردند. جریان این راهپیمایی را یکی از کسانی که شاهد ماجرا بوده است چنین نقل میکند: «ساعت 10 بامداد، اصناف و بازاریان خیابان امام رضا(ع) (تهران سابق)، خیابانهای جنت و امام خمینی، خسروی و خسروینو در حالی که گروهی از دانشگاهیان مشهد آنان را همراهی میکردند، اقدام به یک راهپیمایی در خیابانهای مشهد کردند. در این روز راهپیمایان عکسهایی از آیتالله العظمی خمینی و دکتر شریعتی و سبدهای گل با خود حمل میکردند و شعارهایی در زمینهی خواستههای خود میدادند.»[49] راهپیمایان پس از گذشتن از خیابانهای خسروی، خسروینو و امام رضا (ع)، وارد صحن امام خمینی (پهلوی سابق) شدند و به متحصنین جامعهی روحانیت پیوستند. در این مکان حجتالاسلام کامیاب برای آنها سخنرانی کرد و سپس یکی از بازاریان مشهد شعری قرائت کرد. سخنران دیگر این مراسم حجتالاسلام سید عبدالکریم هاشمینژاد بود که به مدت 50 دقیقه سخنرانی کرد.[50] شهربانی مشهد در گزارش خود ضمن تأیید این خبر اضافه کرد که: «تعداد 2000 نفر از طبقات مختلف در راهپیمایی صبح روز دوم دیماه شرکت داشتند و سیدعبدالکریم هاشمینژاد علیه رژیم پهلوی سخنرانی نمود و پس از سخنرانی تعدادی از آنها به طرف منزل آیتالله سیدعبدالله شیرازی به حرکت درآمدند.»[51]
در یازدهم بهمنماه سال 1357 دانشگاهیان و اصناف مشهد، از خیابانهای جنت، ارک، تهران و خسروینو به سوی حرم مطهر رضوی راهپیمایی کردند. حجتالاسلام کامیاب در این روز به همراه حجتالاسلام سیدعبدالکریم هاشمینژاد برای جمعیت حاضر سخنرانی کردند.[52]
نمایندگی مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، حجتالاسلام کامیاب تمام توان و تلاش خود را در راه تثبیت نظام و انقلاب اسلامی به کار گرفت. او مدتها در دوره عقیدتی سیاسی لشکر ۷۷ خراسان به امور مختلف رسیدگی میکرد. مراسم صبحگاه ارتش با حضور وی برگزار میشد. حجتالاسلام کامیاب همچنین عضو کمیته انقلاب اسلامی مشهد بود. ایشان علاوه بر عضویت در شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی خراسان، مسئولیت واحد اعزام مبلغ و تبلیغات را هم برعهده داشت.
با پیشنهاد علما و روحانیان مبارز مشهد، او برای نمایندگی مجلس اعلام آمادگی کرد. حزب جمهوری اسلامی مشهد طی اطلاعیهای، وی و دکتر حسن غفوریفرد را به عنوان نامزدهای مورد حمایتش در انتخابات مجلس اعلام کرد.[53] آیتالله عباس واعظ طبسی، سید عبدالکریم هاشمینژاد و شیخ ابوالحسن شیرازی هم با صدور اطلاعیهای از این دو حمایت کردند.[54] در نهایت او با رأی بالای مردم مشهد به مجلس راه یافت. برادرش در این باره میگوید: «بعد از انفجار حزب جمهوری اسلامی و شهادت دکتر صادقی و دیالمه، مشهد دو نفر نماینده لازم داشت که آقایان روحانیت مبارز و علما به آقای کامیاب پیشنهاد کاندیدا شدن دادند. به یاد دارم آیتالله طبسی تأکید داشتند که ما باید افراد شناخته شده را انتخاب کنیم و ایشان هم نظرشان شهید کامیاب بود. اما شهید کامیاب میگفتند که من تمایلی به این کار نداشته و قصد ادامه تحصیل دارند. اما بعد از آن که از قول آیتالله واعظ طبسی شنید که آقا تکلیف کردهاند و فرمودند بگویید آقای کامیاب کاندید شود، ایشان دیگر مخالفتی نکرد و به همراه آقای حسن غفوریفرد کاندیدا شدند و با رأی قاطع مردم نماینده مردم مشهد شدند.»[55]
ترور توسط منافقین جنایتکار
از آنجا که منافقین از سالها قبل در جریان مبارزات و همچنین زندان رفتن با چهرههای انقلاب آشنا شده بودند و کینه روحانیت را در دل داشتند، همواره به فکر بودند تا بعد از پیروزی انقلاب اسلامی شخصیتهای متدیّن انقلابی را حذف کنند. از ابزارهای خشونتآمیز آنها ترور فیزیکی افراد بود. در مشهد آنها بارها شهید سید عبدالکریم هاشمینژاد و شهید کامیاب و دیگران را تهدید کردند. آنها با تلفن و ارسال نامه برای شهید کامیاب او را در ادامه راهی که برگزیده بود تهدید کردند. همسر شهید در این باره میگوید: «چندین بار به ما تلفن زدند و تهدید میکردند و میگفتند شما مغزی متفکرید و میخواهیم بنا بر دستوری که به ما دادهاند، شما را از بین ببریم، ما را مدام تهدید به مرگ میکردند.»[56] آنها یک بار در دفتر حزب جمهوری مشهد اقدام به ترور ایشان کردند اما موفق نشدند، اما در 8 مردادماه 1360 زمانی که ایشان در بلوار راهآهن شهر مشهد در حال حرکت بودند از سوی سازمان منافقین مورد سوءقصد قرار گرفت و به شهادت رسید. عوامل ترور شهید کامیاب، ابوالقاسم مهریزیزاده و همسرش ثریا شکرانه بودند که هر دو دستگیر و اعدام شدند. پس از شهادت شهید سیدرضا کامیاب توسط منافقین، حزب جمهوری اسلامی در اطلاعیهای این اقدام را به شدّت محکوم کرد.[57] شهید آیتالله محمد صدوقی نیز در تاریخ 8 /5 /1360 شهادت این سیّد جلیلالقدر را تبریک و تسلیت گفت.[58]
شهید حجتالاسلام سید رضا کامیاب در دارالزهد حرم مطهر رضوی(ع) به خاک سپرده شد.
[1]. روستای نوده میرمحراب روستایی در نیم بلوک کاخک و در منطقه طبس خراسان واقع شده است. این روستا در سمت غرب دره گناباد واقع و فاصله آن تا کاخک حدود ۴۰ کیلومتر میباشد. (فرهنگ جغرافیایی ایران، ترجمه کاظم خادمیان، مشهد،۱۳۸۰، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، ص 1039)
[2]. محمود پسندیده، گذری بر زندگی شهید حجتالاسلام و المسلمین سیدرضا کامیاب، مشهد، 1390، آوای کلک، ص 12.
[3]. همان، ص 15.
[4]. همان، ص 19.
[5]. همان، صص 22 و 23.
[6]. محمود پسندیده، همان، صص 29 و 30.
[7].«نگاهی به زندگی و مبارزات سیاسی رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیتالله سید علی خامنهای به روایت اسناد ساواک»، سایت مرکز بررسی اسناد تاریخی و «روزی که آیتالله خامنهای ممنوعالتفسیر شد.»، 19 /7 /1360، https://farsi.khamenei.ir
[8]. انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان خراسان رضوی، ج 7، تهران، 1400، مرکز بررسی اسناد تاریخی، ص 380.
[9]. آیتالله حاج شیخ عباس واعظ طبسی به روایت اسناد ساواک، تهران، 1394، مرکز بررسی اسناد تاریخی، ص 342.
[10] . درباره جشنهای مذکور بنگرید به: بزم اهریمن، جشنهای 2500 ساله شاهنشاهی، تهران، 1377 و 1378، مرکز بررسی اسناد تاریخی، جلد اول تا چهارم و همچنین سایت این مرکز: بررسی علل، اهداف و نتایج برگزاری جشنهای 2500 ساله شاهنشاهی.
[11]. انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان خراسان رضوی، ج 7، همان، ص 154.
[12]. بزم اهریمن، جشنهای دو هزار و پانصد ساله شاهنشاهی، ج 4، تهران، 1377، مرکز بررسی اسناد تاریخی، صص 256 و 264.
[13]. انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان خراسان رضوی، ج 7، همان، ص 97.
[14]. همان، ص66.
[15]. بایگانی مرکز بررسی اسناد تاریخی، پرونده حجتالاسلام سید عباس موسوی قوچانی؛ هدایتالله بهبودی، شرح اسم، زندگینامه آیتالله سید علی حسینی خامنهای(1357-1318)، تهران، 1391، مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی، ص450
[16]. انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان خراسان رضوی، ج 8، همان، ص 49.
[17]. همان، ص 14.
[18]. همان، ص407. درباره شهید حجتالاسلام موسوی قوچانی بنگرید به: زندگی و مبارزات سیاسی شهید حجتالاسلام سید عباس موسوی قوچانی به روایت اسناد ساواک، سایت مرکز بررسی اسناد تاریخی.
[19]. محمود پسندیده، همان، صص 32 و 33.
[20]. انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان خراسان رضوی، ج 10، همان، ص 81.
[21]. انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان کرمان، ج 4، تهران، 1395، مرکز بررسی اسناد تاریخی، ص 121.
[22]. انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان قزوین، ج 2، تهران، 1393، مرکز بررسی اسناد تاریخی، ص 426.
[23]. مساجد استان قزوین به روایت اسناد ساواک، تهران، 1395، مرکز بررسی اسناد تاریخی، ص 262.
[24]. محمود پسندیده، پیشین، ص 26.
[25]. حسن جلالی عزیزیان، زندگینامه سیاسی شهید هاشمینژاد، تهران، 1382، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ص246.
[26]. آیتالله سید یحیی جعفری به روایت اسناد ساواک، تهران، 1396، مرکز بررسی اسناد تاریخی، ص 273.
[27]. همان، ص 243.
[28]. همان، ص 249.
[29]. انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ج 10، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی، 1381، ص 148.
[30]. آیتالله سید یحیی جعفری به روایت اسناد ساواک، همان، ص 243.
[31] . بنگرید به: مسجد کرمان را، کتاب قرآن را، شاه به آتش کشید، شهید محمد باقدرت جوپاری، اولین شهید انقلاب اسلامی در شهر کرمان، نگاهی به زندگی آیتالله سید یحیی جعفری امام جمعه سابق کرمان، گزارش حمله به مسجد جامع کرمان و نظر انقلابیون و رئیس ساواک کرمان، سایت مرکز بررسی اسناد تاریخی.
[32]. همان، ص 247.
[33]. همان، ص 251.
[34]. گفت و شنود مکالمات بیت شهید آیتالله محمد صدوقی، ج 1، تهران، 1395، مرکز بررسی اسناد تاریخی، ص 229.
[35]. منظور آیتالله سید یحیی جعفری و حجج اسلام محمد حسین موحدی و سیدرضا کامیاب هستند.
[36]. آیتالله سید یحیی جعفری به روایت اسناد ساواک، پیشین، ص 273.
[37]. همان، ص 273.
[38]. همان، ص 273.
[39]. انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان خراسان رضوی، ج 15، همان، ص 33.
[40]. اسناد انقلاب اسلامى، ج 3، تهران، 1374، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ص 401.
[41]. امضاءکنندگان عبارتند بودند از: حبیبالله احمدى، محمد احمدى، محمد حکیمى، على حکیمى، جواد حافظى، محمدباقر داودى، محمدحسین سبحانى، حسن صادقى، علىاصغر صادقى، صفایى، على عجم، حسین عمادى، ابوالحسن عاملى، حسین غزالى، سیدرضا کامیاب، سیدحسین موسوى خراسانى، سیدعباس موسوى قوچانى، محمدباقر واعظى و حسن هاشمى.
[42]. انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان خراسان رضوی، ج 16، همان، ص 230.
[43]. همان، ص349.
[44]. همان، ص437.
[45]. همان، ص 301.
[46]. شهید حجتالاسلام سید عبدالکریم هاشمینژاد به روایت اسناد ساواک، تهران، 1377، مرکز بررسی اسناد تاریخی، ص 817؛ آیتالله حاج شیخ عباس واعظ طبسی به روایت اسناد ساواک، تهران، همان، ص 548.
[47]. انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان خراسان رضوی، ج 18، همان، ص 422.
[48]. درباره جزئیات این حادثه رجوع کنید به؛ حسن شمسآبادی، نقش علمای مشهد در انقلاب اسلامی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی) 1389، ص 316.
[49]. علی جان اسکندری و احمد ذاکریراد، یکشنبه خونین مشهد 1357، تهران، 1384، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ص 20.
[50]. همان، ص 20.
[51]. همان، ص 20.
[52]. حسن جلالی عزیزیان، همان، ص236.
[53]. محمود پسندیده، ص87
[54]. همان، ص87.
[55]. همان، ص 52.
[56] . همان، ص 72.
[57]. همان، ص ۷۱.
[58]. همان، ص ۷۲.

گزارش مأمور ساواک در خصوص فعالیتهای آیتالله خامنهای و گردآمدن جمعی از طلبهها در روزهای جمعه در منزل ایشان

گزارش ساواک خراسان درباره اقامه نماز حجتالاسلام سیدرضا کامیاب در مسجد امام حسن(ع) مشهد به جای استادش آیتالله خامنهای

گزارش ساواک خراسان درباره سخنرانی حجتالاسلام سیدرضا کامیاب در مسجد چهارباغ مشهد در شب وفات امام جعفر صادق(ع) درباره مبارزه حق و باطل و تداوم این مبارزه در طول تاریخ

گزارش احمد شیخان به مدیر اداره کل سوم ساواک(312) در خصوص فعالیتهای شیخ غلامرضا اسدی و جمعی از دوستان وی از جمله حجتالاسلام سیدرضا کامیاب

سفر تبلیغی حجتالاسلام سیدرضا کامیاب به قزوین و سخنرانی درباره حوادث نوزدهم دی ماه شهر قم

سفر تبلیغی حجتالاسلام سیدرضا کامیاب به قزوین و سخنرانی درباره حوادث نوزدهم دی ماه شهر قم

تصمیم جمعی از علمای انقلابی مشهد جهت برگزاری مراسم چهلم وفات حاج آقا مصطفی خمینی در مسجد ملاهاشم و ایراد سخنرانی توسط حجتالاسلام سیدرضا کامیاب

سخنرانی حجتالاسلام سیدرضا کامیاب در مسجد ولی عصر کرمان در خصوص تفاوت ایدئولوژی اسلامی با دیگر ایدئولوژیها و انتقاد از قدرت ظالمه ابرقدرتها

سخنرانی حجتالاسلام سیدرضا کامیاب در مسجد ولی عصر کرمان در خصوص تفاوت ایدئولوژی اسلامی با دیگر ایدئولوژیها و انتقاد از قدرت ظالمه ابرقدرتها

سخنرانی حجتالاسلام سیدرضا کامیاب در مسجد جامع کرمان

سخنرانی حجتالاسلام سیدرضا کامیاب در مسجد جامع کرمان در انتقاد از حکومت پهلوی و تغییر پیاپی دولتها

سخنرانی آیتالله سید یحیی جعفری در مسجد جامع کرمان به مناسبت مراسم چهلم کشتهشدگان حوادث اخیر در چند شهر و تظاهرات جمعیت به سمت میدان مشتاقیه

سخنرانی آیتالله سید یحیی جعفری در مسجد جامع کرمان به مناسبت مراسم چهلم کشتهشدگان حوادث اخیر در چند شهر و تظاهرات جمعیت به سمت میدان مشتاقیه

گزارش احمد شیخان رئیس ساواک خراسان، به اداره کل سوم ساواک و پیشنهاد بازداشت 12 نفر از افراد انقلابی مشهد

گزارش ریاست شهربانی استان کرمان به ساواک آن استان درباره نقشآفرینان حوادث ماه مبارک رمضان در کرمان

گزارش ریاست شهربانی استان کرمان به ساواک آن استان درباره نقشآفرینان حوادث ماه مبارک رمضان در کرمان

تبدیل خانه آیتالله سید حسن طباطبایی قمی به یکی از پایگاههای مبارزه در مشهد و رفت و آمد جمعی از طلبهها به منزل ایشان

تهیه لیستی از وعاظ محرّک در اغتشاشات اخیر مشهد توسط ساواک

حضور و شرکت جمعی از علمای مشهد در صف اول در یکی از تظاهرات این شهر

قرائت قطعنامه از سوی آیتالله عباس واعظ طبسی در پایان یکی از راهپیماییهای مشهد(در سمت چپ ایشان، حجتالاسلام سیدرضا کامیاب ایستادهاند)

حضور شهید حجتالاسلام سید عبدالکریم هاشمینژاد و سیدرضا کامیاب در مراسم استقبال از طاهر احمدزاده(از زندانیان سیاسی مشهد) در آبان 1357ش

زیارت حرم مطهر رضوی توسط حجتالاسلام محمد جواد باهنر(در پشت سر ایشان، حجتالاسلام سیدرضا کامیاب حضور دارند)

حجتالاسلام سیدرضا کامیاب به اتفاق جمعی از وابستگان

حجتالاسلام سیدرضا کامیاب در جمع تعدادی از رزمندگان جنگ تحمیلی

حجتالاسلام سیدرضا کامیاب

حجتالاسلام سیدرضا کامیاب در حال سخنرانی در حرم مطهر رضوی

از سمت راست(آیتالله عباس واعظ طبسی، آیتالله سید علی خامنهای، حجتالاسلام سیدرضا کامیاب و حجتالاسلام سید عبدالکریم هاشمینژاد) در یکی از تجمعات شهر مشهد

حجتالاسلام سیدرضا کامیاب (اولین نفر نشسته از سمت راست) در پایان یکی از تظاهرات

آیتالله عباس واعظ طبسی، حجتالاسلام سیدرضا کامیاب و آیتالله شهید بهشتی در حرم مطهر رضوی

حجتالاسلام سیدرضا کامیاب

سفر آیتالله بهشتی به مشهد(در سمت راست ایشان، حجتالاسلام سیدرضا کامیاب در این جلسه حضور دارند)

حجتالاسلام سیدرضا کامیاب به همراه یکی از دوستانش

سخنرانی حجتالاسلام سیدرضا کامیاب در مؤسسه خیریه انصارالحجه

حجتالاسلام سیدرضا کامیاب و یکی از طلبهها

جمعی از طلبههای مدارس علمیه مشهد

فعالیت حجتالاسلام سیدرضا کامیاب در کمیته انقلاب اسلامی مشهد

شرکت حجتالاسلام سیدرضا کامیاب در اردوی جهادی و ساخت مسکن برای محرومین

حجتالاسلام سیدرضا کامیاب در ایام طلبگی در مشهد
تعداد مشاهده: 192